Bardzo ważne w zespole jelita drażliwego jest odpowiednie odżywianie. Jest to jeden z najistotniejszych elementów jaki może pomóc pacjentom z IBS. Właściwe jedzenie może pomóc przy złagodzeniu dolegliwości oraz zapobieganiu biegunkom, zaparciom, bólom brzucha, poczuciu pełności i wzdęcia. Nie istnieje jednak jednak jednak określona dieta polecana wszystkim pacjentom z zespołem jelita drażliwego. Najważniejsze jest aby była ona zrównoważona, różnorodna, bogata w włókna roślinne. Podczas diety należy stosować określone zasady.
Pierwszą z nich jest nie przepełnianie talerza to znaczy rezygnacja z dużych porcji. Bardziej korzystne dla zdrowia będzie kiedy rozłożymy tą samą ilość jedzenia na dwie, trzy porcje.
Ważna jest również regularność spożywanych posiłków oraz stałe ich pory. Spokojnemu trawieniu w jelitach sprzyja dobra, spokojna atmosfera przy stole, powolne przeżuwanie pokarmu.Konieczne jest również oprócz jedzenia picie odpowiedniej ilości płynów a najlepiej niegazowanej wody mineralnej albo niesłodzonych herbat ziołowych. Przeciwwskazane przy zespole jelita drasżliwego są kawa, napoje gazowane oraz alkohol. Dobrze jest również unikać warzyw wzymającyh takich jak kapusta, fasola, brukselka. W przypadku zaparć możemy spożywać dwie do trzech łyżek otrąb pszennych. Dlaczego tak się dzieje?
Żyjemy w pośpiechu. Nasze życie ogranicza się zazwyczaj do pracy, krótkiego snu i wiecznego biegu, podczas którego załatwiamy mnóstwo pilnych spraw, natomiast jedzenie i odpowiednie spożywanie posiłków schodzi na plan dalszy. Jemy rzadko, obfite dania złożone z tego, co akurat mamy pod ręką, czyli szybko, byle co i dużo. O śniadaniach zapominamy. Na obiad zazwyczaj nie mamy czasu. Pozostaje więc śniadanio-obiado-kolacja. Z takiego trybu życia powinniśmy zrezygnować, gdy cierpimy na zespół jelita drażliwego. IBS należy więc odpowiednio traktować.
Zabójstwem przy IBS jest spożywanie obfitych posiłków. Podobny wpływ na nasze samopoczucie będzie miał pośpiech. Dlaczego tak się dzieje? W niewielkim przedziale czasowym w naszych delikatnych jelitach gromadzi się zbyt dużą ilość składników pokarmowych. Jelita nie zawsze potrafią je dobrze zdefiniować, a taka sytuacja prowadzi do zaburzeń proces trawienia i przyswajania zjedzonego pokarmu. Żołądek nie nadąża z trawieniem i częściowo niestrawiony pokarm przesuwa się do jelita grubego. W takiej sytuacji dochodzi do nadmiernej fermentacji. A w wyniku fermentacji pojawiają się w nadmiernej ilości gazy, które są przede wszystkim przyczyną nieprzyjemnych i niekomfortowych wzdęć oraz bóli brzucha. Jest to krok, aby wywołać zaburzenia funkcjonowania jelit i żeby pojawiły się niekontrolowane biegunki. Biegunki IBS występują zazwyczaj po napadzie silnych bóli zlokalizowanych w dolnej części brzucha. Bóle pojawiają się właśnie po zjedzeniu posiłku. Znikają po wypróżnieniu. I jest to jeden z podstawowych objawów zespołu jelita drażliwego. Mogą pojawić się także kurczowe bóle jelit i zaparcia oraz wzdęcia i bóle brzucha. Bywa tak, że okres zaparć i biegunek pojawia się naprzemiennie. Aby tego uniknąć warto w leczeniu drażliwości jelita zaplanować odpowiedni sposób odżywiania.
Warto jednak pamiętać, że zespół jelita drażliwego ma bardzo podobne objawy jak przy nietolerancji laktozy, czyli cukru mlekowego i często bywa z nią mylony. A wykluczenie jednego bądź drugiego schorzenia jest bardzo proste. Wystarczy na trzy tygodnie wykluczyć ze spożycia mleko i wszystkie produkty pochodne, które zawierają laktozę. Należy jeść chudy twaróg, kefir lub jogurt naturalny. Są to produkty sfermentowane, które zawierają śladowe ilości szkodliwej laktozy. Jeśli dolegliwości się zmniejszą, cierpimy na nietolerancję laktozy a nie na IBS. Jeśli jest odwrotnie – to wtedy w grę wchodzi zespół jelita drażliwego.
Jeżeli cierpisz na zespół jelita drażliwego i stosujesz odpowiednią dietę twoje objawy mogą się zmniejszyć. Głównym problemem związanym z ibs są biegunki i zaparcia dlatego poniżej umieszczam listę wskazanych i niewskazanych produktów w określonym przypadku.
Zalecenie dla chorych na zespół jelita drażliwego w okresie biegunki :
Wskazane:
słaba kawa, kawa zbożowa, słaba herbata, rozcieńczone soki owocowo-warzywne
twaróg
galaretki owocowe, kisiele, budynie, lody
sery topione niskotłuszczowe
biały chleb pszenny, bułki, kaszka pszenna, ryż, biszkopty
masło, margaryna
mięso - cielęce, wołowe, indyk, kurczak, ryby chude gotowane
chudy rosół, buliony
marchew, sałata, rzodkiewki, pomidory, ogórki, ziemniaki purre
jabłka przetarte, banany, cytrusy, arbuzy
szynka, polędwica
Nieprzyjemnych dolegliwości związanych ze swoją chorobą pozbędziesz się głównie jedząc mniej a częściej i unikając tłustych, dużych ciężkostrawnych posiłków. Należy spożywać głównie chude posiłki a unikać pikantnych oraz wysoko tłuszczowych. Pamiętaj koniecznie o jedzeniu powolnym i przeżuwaniu każdego kęsa.. To ułatwi trawienie i nie obciąży twoich jelit. Należy wypijać co najmniej dwa litry płynów dziennie pamiętając aby były raczej bez gazu i niezbyt słodkie. Warto ograniczyć również mocną kawę i napoje takie jak cola i alkohol. Warto w przypadku biegunek jeść kisiele, ryż suchary, galaretki oraz gotowaną marchewkę i jabłko. Zaleca się również pieczywo jasne pszenne , kaszę kukurydzianą , kaszę mannę oraz gotowane warzywa sałata, seler, pietruszka.
Warto przy zespole jelita drażliwego stosować kefir, jogurt na wspomaganie dobrego trawienia. Nie powinno się jednak jeść słodyczy, gumy, żelków, dżemów oraz pić soku winogronowego i gruszkowego. Zawierają ona sorbitol oraz fruktozę , które sprzyjają biegunkom. Jeżeli chory cierpi na zaparcia związane z IBS powinien spożywać pełnoziarniste pieczywo, grube kasze np. pęczek czy kaszę gryczaną, makaron razowy, otręby, warzywa szczególnie buraki ćwikłowe. i owoce suszone ( morele, rodzynki) . Warto unikać ryżu, czekolady, jasnego pieczywa. Jeżeli z zespołem jelita drażliwego związane są wzdęcia warto pozbyć się ze swojej diety surowych jabłek, gruszek ze skórką, pieczywa razowego, kapusty, warzyw strączkowych, cebuli, pora czosnku. Te zalecenia są ważne i powinny przynieść ulgę jeśli chory się do nich zastosuje. Zalecam również aby zasięgnąć porady lekarza, który oprócz diety może zalecić również odpowiednie środki farmaceutyczne.
Zazwyczaj podczas choroby jelita drażliwego następują po sobie dwa okresy okres biegunkowy oraz okres zaparć. W pierwszym okresie produktami nie zalecanymi są: rozcieńczone soki owocowe, mleko, śmietana, biały chleb, miód pszczeli, słaba herbata, kawa zbożowa, kisiele budynie, sól, cukier, kwasek cytrynowy, cielęcina, wołowina, indyk, kurczak, królik, chude ryby gotowane, szybka bez tłuszczu, polędwica parówki, chudy rosół, masło, marchew , sałata, ziemniaki, rzodkiewki, pomidory i ogórki bez skórki, twaróg i sery topione z niską zawartością tłuszczu.
Nie zalecane podczas biegunek są mleko, kefir, jogurt,mocna kawa, pieczywo ciemne, razowe, orzechy, konfitury, czekolada, bita śmietana, cukierki z czekoladą, orzechy, owoce pestkowe nie przecierane maliny, truskawki, porzeczki, morele, śliwki, gruszki, ananasy.przyprawy korzenne jak musztarda, chrzan curry, chili.pieprz papryka,upy zabielane, zasmażane, o dużej zawartości warzyw i kasz, tłuste mięso wołowe, wieprzowina, baranina, tłusty drób - gęś, kaczka, podroby, dziczyzna, jajka gotowane na twardo, oraz nadmierne spożycie żółtek, tłuste i mocno wędzone gatunki kiełbas, wędlin, pasztety, tłuste sery żółte i topione, warzywa strączkowe suche, świeża fasolka, kalarepa.
Podczas choroby jelita drażliwego trzeba stosować odpowiednią dietę zwłaszcza w okresie zaparć.
Warto spożywać chude mleko, jogurty kefiry, maślanki, słabą kawę i herbatę, kawę zbożową i herbaty zbożowe. Wskazane jest również pieczywo ciemnie, razowe, żytnie oraz pieczywo chrupkie, pumpernikiel. Warto również spożywać wtedy kaszę gryczaną, chude mięso oraz surowe owoce. Wskazane są również zupy warzywne na wywarach z włoszczyzną. Dobrze jest również jeść budynie i kisiele gdyż one wspomagają pracę naszych jelit. Jeżeli kupujemy wędliny warto poszukać chudej szynki bez dodatku tłuszczu..Trzeba również spożywać białka i żóltka do trzech razy na tydzień oraz twaróg i biały ser chudy i półtłusty. Aby pozbyć się zaparć należy unikać mocnej kawy i herbaty oraz napojów alkoholowych. Nie wskazana jest również bita śmietana i lody oraz wszelkie produkty z czekoladą. Warto ograniczyć w swojej diecie mięso i wędliny z dużą ilością tłuszczu. Oraz nadmierne spożywanie żółtek. Zadbaj również aby zupy, które jesz nie były gotowane na tłustych wywarach.
Przy zespole jelita nadwrażliwego należy pamiętać o odpowiedniej diecie. Wymieniam tutaj litę produktów wskazanych i zalecanych przy tej chorobie. Warto się z tą listą zapoznać jeżeli chcesz zmniejszyć swoje dolegliwości.
Produkty dozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:
Twaróg i biały ser chudy lub półtłusty,
Oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek), margaryny miękkie, masło w ograniczonych ilościach,
Białka jaj, żółtka do 3 sztuk tygodniowo,
Chuda cielęcina, wołowina, indyk, kurczaki, króliki,
Chudy dorsz, karmazyn, sandacz, szczupak, lin, leszcz, karaś, pstrąg, okoń, karp,
Chuda szynka, polędwica, parówki delikatesowe,
Zupy na wywarach z włoszczyzny, warzywne, krupniki, mleczno-owocowe, zagęszczone zawiesiną z mąki i mleka,
Mleko 0,5 lub 1,5%, kefir, jogurty, maślanka, kawa zbożowa, słaba herbata, napary ziołowe, napoje fermentowane z mleka, woda mineralna, łącznie około 2 l dziennie,
Pieczywo ciemne, o dużej zawartości błonnika, razowe, żytnie, Graham, z dodatkiem otrąb i ziaren, pieczywo chrupkie,
pumpernikiel, otręby pszenne, muesli, mąka: żytnia, pszenna niskiego przemiału, kasza gryczana, jęczmienna, jaglana, pęczak, płatki owsiane, kiełki pszenne,
Kompoty, galaretki, budynie, powidła, miód, dżemy i marmolady, cukierki twarde (landrynki),
Przyprawy: liście laurowe, ziele angielskie, koperek, wanilia, sok z cytryny, pozostałe przyprawy w ograniczonych ilościach.
Wszystkie warzywa, a zwłaszcza bogate w błonnik (kapustne, buraki, brukiew, kalarepa, itd.), ziemniaki gotowane, pieczone, puree,
Wszystkie owoce. Łączne spożycie owoców i warzyw 0,25-0,5 kg dziennie,
Produkty niedozwolone w diecie w zespole jelita nadwrażliwego:
Tłuste sery żółte i topione,
Smalec, słonina, łój wołowy, topione masło,
Nadmierne spożycie żółtek,
Mleko, kefiry, jogurty (przy nietolerancji na laktozę), mocna kawa i herbata, napoje alkoholowe,
Tłusta wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna, tłusty drób (kaczki, gęsi),
Pasztety i tłuste wędliny,
Zupy zabielane śmietaną i o dużej zawartości warzyw (np. kapusty, buraków) oraz kasz,
Pieczywo ciemne razowe, chleb z dodatkiem błonnika i ziaren (np. słonecznika, sezamu), tłuste pieczywo cukiernicze,
Warzywa o dużej zawartości błonnika (kapustne, buraki, brukselka, kalafior, groszek, strączkowe suche, świeża fasolka, kalarepa),
Owoce pestkowe nieprzecierane (truskawki, maliny, porzeczki), morele, śliwki, gruszki, ananasy,
Czekolada, bita śmietana, ciastka i cukierki z dodatkiem czekolady, orzechy, konfitury z owoców pestkowych,
Przyprawy korzenne, musztarda, chrzan, curry, chilli, ostra papryka, pieprz.
Smalec, słonina, łój wołowy, topione masło,
Duże ilości żółtek,
Zupy na tłustych wywarach z kości, mięsa i drobiu oraz ryb, zaprawione śmietaną,
Chleb pszenny z wysokiego przemiału, mąki z wysokiego przemiału, mąka ziemniaczana, kasza manna, kasza kukurydziana, ryż biały,
Frytki, placki ziemniaczane,
Tłusta wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna,
Tłuste ryby,
Tłuste wędliny, pasztety,
Napoje alkoholowe, kakao, czekolada, mocna kawa i herbata,
Sery i twarogi tłuste i pełnotłuste,
Banany (wrażliwość indywidualna za zwiększenie zaparć),
Czekolada i cukierki czekoladowe, pralinki, ciastka w czekoladzie, konfitury wysokosłodzone, torty, kremy cukiernicze, bita śmietana, lody.
Przy zespole jelita drażliwego bardzo ważna jest właściwa dieta oraz relaks. Właściwe postępowanie z zespołem jelita drażliwego jest trudne dla pacjentów i lekarzy. Bardzo ważne jest pobycie się czynników które wywołują objawy to znaczy nie spożywanie określonych pokarmów i odstresowanie się. Głównym powodem występowania skurczów jelit jest pokarm. U chorych z IBS pojawiają się kurczowe i bóle i biegunki. Jest to zależne od ilości kalorii jaką spożywamy. oraz zawartości tłuszczu. Należy go szybko odstawić z naszej diety bo przy jelicie drażliwym głównie on wywołuje skurcze.
Trzeba więc unikać tłustych mięs, skóry drobiu, pełnotłustego mleka, śmietany, masła, tłuszczów roślinnych, margaryny i innych tłustych pokarmów. Jeżeli chcesz eliminować masło lub mięso ze swojej diety zacznij prowadzić zeszyt i notuj , które produkty wywołują u ciebie bóle i skurcze jelit. Jeżeli tego nie zrobisz i wyeliminujesz na przykład wszystkie produkty mleczne ze swojej diety może to wywołać poważne szkody dla organizmu. Można to zrobić inaczej przykładowo jeść jogurty, które zazwyczaj lepiej tolerujemy a nie spożywać tłustych serów.
Objawy przy IBS (ZJD) może zmniejszyć dieta zawierająca błonnik to znaczy z dużą ilością włókien roślinnych. Taka dieta może wywołać na samym początku wzdęcia oraz częste oddawanie gazów jednak te objawy mijają podczas kilku tygodni. Podczas choroby bardzo ważny jest nie tylko rodzaj spożywanych posiłków lecz również ich właściwy rozkład. Powinno się jeść często ale w małych porcjach. Objawy mogą zaostrzać duże obiady i kolacje. Ważne jest również unikanie czynników stresogennych i szybkiego jedzenia w ciągu dnia. Należy tak rozplanować sobie swój rozkład dzienny aby mieć czas na spokojne spożywanie.
Dieta FODMAP to wynalazek australijskich naukowców z Monash University (Monash University, Medicine, Nursing and Health Sciences). Jeden z najnowszych i podobno bardzo skuteczny. Dieta ta ma niewielką zawartość fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Czyli generalnie jest to dieta uboga w węglowodany fermentujące, które zgodnie z przeprowadzonymi badaniami, są składnikami wywołującym szybką fermentację, są słabo wchłaniane i mają wysokie ciśnienie osmotyczne. Zalicza się do nich takie składniki jak: fruktoza, laktoza, fruktany czy alkohole polihydroksylowe (do grupy tej zalicza się sztuczne środki słodzące, takie jak sorbitol, mannitol, maltitol, ksylitol, czyli wszelkie słodziki). Według wyników badań te składniki diety nasilają objawy IBS. A skoro tak się dzieje, to australijscy naukowcy na podstawie własnych doświadczeń opracowali dwa etapy tej diety, którą należy stosować do końca życia.
Etapem pierwszym jest eliminacja na okres od 6 do 8 tygodni produktów, które zawierają duże ilości FODMAP. Jeśli objawy ustępują, dietę należy rozszerzyć o te produkty zawierające więcej FODMAP, które są lepiej tolerowane przez układ trawienny. Podejście do stosowania tej diety musi być indywidualne, dlatego, że każdy chory na IBS może zareagować na nią inaczej.
Powodem nasilenia objawów zespołu jelita drażliwego jest to, że produkty, które zawierają duże ilości FODMAP przechodzą w postaci niezmienionej do jelita. W tym miejscu mają specyficzne działanie osmotyczne. Powodują między innymi nagromadzenie się płynów w jelitach. A płyny przyspieszają działanie jelit. W jelicie grubym następuje fermentacja produktów, a fermentacja FODMAP jest bardzo obfita. Pojawia się też wzmożona produkcja dwutlenku węgla i wodoru, siarkowodoru i metanu. A to wszystko odpowiada za uczucie przelewania się w brzuchu, burczenie, biegunki i bóle brzucha.
Należy więc unikać takich produktów jak: cebula, szparagi, karczochy, brokuły, kalafior, patisony, brukselka, soczewica, groszek zielony, pory, buraki ćwikłowe, kapusta, grzyby, koper włoski, czosnek , jabłko, gruszka, mango, gruszka chińska, arbuz, nektarynka, brzoskwinie, morele, śliwki, owoce suszone, owoce z puszki, twaróg, delikatne sery (mascarpone, ricotta), mleko skondensowane, jogurty, maślanka, mleko (krowie, owcze, kozie), kwaśna śmietana, bita śmietana, mleko sojowe, nasiona roślin strączkowych: soczewica, ciecierzyca, fasola, soja, żyto, produkty pszenne, pieczywo pszenne, płatki śniadaniowe pszenne z suszonymi owocami, makaron pszenny, orzechy nerkowca, pistacje, syrop z agawy, miód, syrop glukozowo-fruktozowy, słodziki.