O własne jelita należy odpowiednio dbać – to stara prawda jak świat. Ale warto sobie zadać pytanie, dlaczego nasze jelita są aż tak ważne i z jakiego powodu niektórzy z nas cierpią na zespół jelita drażliwego? I co to jest ten tajemniczo brzmiący zespół jelita drażliwego? Czy jest to niebezpieczna choroba i czym się objawia? I kto na nią choruje?
Jelita działają jak bardzo delikatny, ale niesamowicie sprawny system nerwowy, który w bardzo dużym stopniu działa niezależnie od centralnego układu nerwowego. Jednym słowem nasz mózg ma niewielki wpływ na prawidłowe działanie jelit. Za to jelita oddziałują na mózg. Jelita mają 100 milionów neuronów, czyli specjalnych przekaźników informacji, które komunikują się z mózgiem. Jakie informacje przekazują neurony? Neurony informują mózg o trawieniu i funkcjonowaniu jelit, a nawet o tym, co jemy i czy jest to dobre dla naszego organizmu, czy nie. Jeśli pokarm jest nieodpowiedni, mózg reaguje działaniami obronnymi.
Prawda jest taka, że od prawidłowego funkcjonowania jelit zależy nasze samopoczucie – nie tylko fizyczne, ale i psychiczne. Dlatego tak bardzo ważne są bodźce, jakie przekazuje do mózgu jelitowy system nerwowy człowieka. Gdy zjemy właściwy pokarm – czujemy się dobrze. Jesteśmy zrelaksowani i odprężeni. A przypomnijmy sobie, co się dzieje, gdy zjemy coś na przykład ciężkostrawnego? O relaksie nie ma mowy! Ból brzucha, biegunka i nerwy, bo nagle pojawia się choroba. Gdy mózg wysyła negatywne sygnały – ostrzega nas przed spożywaniem pokarmu, który nam szkodzi. Na drugi raz będziemy się długo zastanawiać zanim zdecydujemy się zjeść to, od czego źle się poczuliśmy. Czy tak właśnie nie jest? Zły pokarm szkodzi, a nasz mózg stoi na straży naszego zdrowia i chce by było jak najbardziej optymalne dla organizmu. Informacje z jelit, które docierają do mózgu, chronią zdrowie i samopoczucie, dlatego jelitowy system nerwowy jest tak bardzo ważny w życiu każdego człowieka. Jelita są inteligentne i wiedzą, co robią. Dlatego trzeba o nie odpowiednio zadbać przez całe życie.
Jednak nawet najlepsza dieta czasami nie jest w stanie uspokoić jelitowego systemu nerwowego, bo jest on zależy od stanu naszej psychiki. Stan emocjonalny człowieka wpływa na jelita, podobnie jak stan naszych jelit wpływa na nasze samopoczucie. Gdy jelita odmawiają posłuszeństwa i dzieje się to przez minimum 2-3 tygodnie mówimy o zespole jelita drażliwego.
Według definicji zespół jelita drażliwego jest to czynnościowa choroba jelit. Choroby tej nie mogą wywołać organiczne patologie przewodu pokarmowego. Jest to choroba, która często wiąże się ze stresem i ciężkimi przeżyciami u człowieka. Lekarze uważają, że choroba ta ma podłoże psychiczne. Inną przyczyną jest zaburzenie flory jelita. Drażliwość jelita to choroba, która nie powoduje trwałych uszkodzeń jelita, nie skraca długości życia jak rak i nie jest przyczyną poważnych powikłań (np. krwawień) jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Dla części osób objawy drażliwości jelita powodują duży stres i uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. Drażliwość jelita objawia się głównie bólami brzucha i zmianami w częstości wydalania oraz konsystencji stolca. Jeżeli tylko dostrzegasz u siebie takie objawy powinieneś udać się do przychodni na dokładne badania w celu postawienia właściwej diagnozy i po prostu uspokojenia samego siebie.
Drażliwość jelita nie jest schorzeniem czynnościowym. Podczas wykonywania endoskopii nie można dostrzec poważniejszych zmian jak na przykład w przypadku nowotworów lub chorób zapalnych. Istotnym problemem w tej chorobie jest zaburzenie funkcjonowania dolnej części jelita czyli okrężnicy. Ten właśnie odcinek jelita jest odpowiedzialny za tworzenie się kału poprzez wchłanianie wody oraz soli mineralnych z resztek pokarmowych, które pozostały nie strawione. W ten sposób tworzy się kał, który jest przesuwany dalej do dolnej części odbytu. Skurcze i ruchy jelita są sterowane prze hormony oraz nasz układ nerwowy. Układ kontroli układu nerwowego przy trawieniu i wydalaniu można zobaczyć najlepiej gdy jesteśmy zestresowani. Wtedy dochodzi do burczenia w brzuchu, bolesnych skurczy a nawet biegunki.
Jak pisałam wcześniej drażliwość jelita jest spowodowana nieprawidłową pracą okrężnicy jednak rzeczywista geneza tej choroby jest bardziej zawiła. Zbadano, że mięśnie okrężnicy o osób z zespołem jelita drażliwego kurczą się w wyniku niewielkiego bodźca a u zdrowych osób bodziec ten musi być silniejszy aby wywołać reakcję Można zatem powiedzieć, że jelito osób z IBS jest nad pobudzone, drażliwe. Objawy mogą pojawić się również po spożyciu określonych pokarmów np. czeolady czy produktów mlecznych jak również w przypadku miesiączki czyli zmiany w poziomie hormonów. Niektóre osoby IBS mają objawy silnego niepokoju a nawet napady paniki lub depresję.
Zwłaszcza depresja jest związana z jelitem drażliwym. Nie jest jednak potwierdzone co jest przyczyną a co skutkiem takiego stanu rzeczy. Często zespół jelita drażliwego jest mylony ze zwykłą niestrawnością dlatego należy pamiętać, że aby mówić o jelicie drażliwym problemy, objawy muszą trwać przez co najmniej trzy tygodnie. Obecnie oprócz standardowych metod leczenia ibs to znaczy dieta, leczenie psychologiczne, ruch,farmakoterapia pojawiła się nowa nadzieja na skuteczniejszą walkę z tym schorzeniem. Opublikowano pracę opisującą projekt, w którym wzięło udział 1, 3 osób z jelitem drażliwym. Okazało się, że zażywanie przez nich antybiotyku refaksymina przez dwa tygodnie przyniosło ulgę oraz osłabienie objawów jak wzdęcia, ból brzucha, biegunka. To daje szansę na poprawienie standardu życia wielu osobom z kłopotliwymi dolegliwościami.